- THERMOMETRUM seu THERMOSCOPIUM Instrumentum est
- THERMOMETRUM seu THERMOSCOPIUM Instrumentum estquô Philosophi motum aeris, quoad qualirates seu gradus caloris et frigoris, humidi item et sicci, sensui oculorum dignoscibilem reddere conantur. Et quidem primi huius Artis inventores vas vitreum parabant longioris colli, quod repletum alteri phialae quaâ itidem repletae inversô ore indebant, quô fiebat globus vitreus, qui ex superiori parte vacuus aquâ in canali ex aeris in globo contenti rarefactione vel condensatione mox deprimeretur calore vel frigore attolleretur. Verum cum vasa huiusmodi non perfecte, quod petitur, exhibeant: ut accuratior praxis sit, vult Kircherus, experiâre primum, quousque aqua ascendere aut descendere possit. Quod fiet, si observâris, quousque in maximo frigore attollatur, aut in maxima aestate deprimatur aqua in canali. Tum signatis, inquit, extremitatis punctis intermedia spatia (si canalis eiusdem ubique crassitiei sit) in 4. aequalia spatia divide principaliter; quorum unumquodque iterum subdivide bifariam, signô tamen tali, ut notabilis sit graduum differentia. Harum porro partium quamlibet (si proportionem quantitatis discretae immutare velis) in 3. quomodo habebis decades minutorum, aut sex, et habebis quinarium numerum minutorum. Quod si consultius visum, quantitatis continuae proportionem sequi, imagineris tibi, quemlibet 4. graduum spatium palmare explere. Sic quodlibet in duodecim uncias harumque quamlibet in 5. minuta subdividendo, habebis 60. minuta. Qualitatem liquoris quod attinet, quô magis defaecatus fuerit, ut spiritus vini, eô accuratius evadet Thermometrum etc. Vide Athanas. Kircherum in Arte Magnetica, et Georg. de Sepibus in Collegii Romani Societatis Iesu Musaeo p. 52.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.